ટીટોડી એ જમીન પર ઈંડા મુક્યા.

*ટીટોડી એ જમીન પર ઈંડા મુક્યા.*

મોડાસામાં આવેલ બીએપીએસ સ્વામિનારાયણ મંદિર ના પાર્કિંગ ગ્રાઉન્ડમાં ટીટોડીએ જમીન પર ઈંડા મૂક્યા છે. ટીટોડીના ઈંડા ઉપર થી વરસાદની આગાહી કેટલા ખેડૂતો કરતા હોય છે.

કેટલા મહિના વરસાદ પડશે તેનો અંદાજ ઈંડાની સંખ્યા પરથી લગાવવામાં આવે છે. જો ટીટોડી 4 ઈંડા મૂકે તો તેને 4 મહિનાનો સંકેત માનવામાં આવે છે અને જો ટીટોડી 3 ઈંડા મૂકે તો તેને 3 મહિના સુધી વરસાદનો સંકેત માનવામાં આવે છે. તે જ સમયે, ઇંડાની સ્થિતિ પરથી ઝડપી અથવા ધીમા વરસાદની આગાહી કરવામાં આવે છે. જે મહિનાઓમાં ઈંડાં ઊભાં હોય તેટલા મહિનાઓને ભારે વરસાદ ગણવામાં આવે છે અને જે મહિનાઓમાં ઈંડાં આડા હોય તે મહિનાઓને ધીમો વરસાદ ગણવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો 2 ઈંડા ઊભાં હોય અને 2 ઈંડા આડા હોય, તો 2 મહિના સુધી ભારે વરસાદ અને 2 મહિના સુધી ધીમો વરસાદ પડશે. ખેડૂતો પ્રાચીન સમયથી ટીટોડીના ઇંડામાંથી ચોમાસાના મૂડને અનુભવે છે, પરંતુ વૈજ્ઞાનિકો આને અવૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ તરીકે નકારે છે. જો કે, તેને સંપૂર્ણ રીતે નકારવાને બદલે, ઘણા વૈજ્ઞાનિકો તેના પર સંશોધનની જરૂરિયાત દર્શાવે છે. હવામાન વિભાગના ડાયરેક્ટર ડૉ.શિવ ગણેશ કહે છે કે, પ્રાણીઓમાં પ્રકૃતિના સંકેતો સમજવાની શક્તિ હોય છે, પરંતુ ટીટોડીના ઈંડા પરથી વરસાદની આગાહી કરવા માટે કોઈ અધિકૃત અભ્યાસ ઉપલબ્ધ નથી. તેમણે કહ્યું કે, આ વિષય પર ઘણા અભ્યાસની જરૂર છે. કૃષિ વિભાગના નાયબ નિયામક ડૉ. બી.આર. કડવાના જણાવ્યા અનુસાર, આ પદ્ધતિ ગ્રામજનો અને ખેડૂતોમાં લોકપ્રિય છે પરંતુ તે એક અવૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ છે. આ હંમેશા સચોટ હોતું નથી. નિષ્ણાતોના મતે ટીટોડી એક એવું પક્ષી છે જે ક્યારેય ઝાડ પર બેસતું નથી. તે પોતાનું આખું જીવન જમીન પર વિતાવે છે. ટીટોડી ચોમાસાના આગમન પહેલા ઉનાળા દરમિયાન ખુલ્લા ખેતરોમાં કે ખેતરોમાં ઈંડા મૂકે છે. રાત્રીના સમયે જંગલ કે ખેતરમાં કોઈ પણ અવાજ આવે ત્યારે તે મોટા અવાજે બધાને એલર્ટ કરીને ચોકીદારની ભૂમિકા પણ ભજવે છે.

ટીટોડી દ્વારા ઉંચી જગ્યાએ ઈંડા મુકવાથી સારા વરસાદની આગાહી થાય છે અને નીચી જગ્યાએ ઈંડા મુકવાથી ઓછા વરસાદની આગાહી થાય છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં એવી માન્યતા છે કે, જો કોઈ ટીટોડીએ ધાબા પર કે ખેતરમાં ઝુંપડાં પર ઈંડા મૂક્યા હોય તો ચોમાસું ચોક્કસ સારું રહેશે, કારણ કે ટીટોડી વરસાદની અપેક્ષા રાખીને પોતાના ઈંડાને બચાવવા ઊંચા સ્થાને ઈંડા મૂકે છે. બીજી બાજુ, જો ટીટોડી ખેતરમાં અથવા ખાડામાં ઇંડા મૂકે છે, તો તે દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિનો સંકેત માનવામાં આવે છે.

રિપોર્ટર:- વનરાજસિંહ ખાંટ.

માલપુર, અરવલ્લી.