મહાશિવરાત્રીનું મહત્વ અને અરવલ્લી જિલ્લામાં શિવ મંદિરોનું મહત્વ તથા આસ્થા

મહાશિવરાત્રી ખાસલેખ

મહાશિવરાત્રીનું મહત્વ અને અરવલ્લી જિલ્લામાં શિવ મંદિરોનું મહત્વ તથા આસ્થા

ભારતીય સંસ્કૃતિમાં તહેવારોનું વિશેષ સ્થાન છે, અને તેમાં મહાશિવરાત્રી એક અનન્ય અને આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવતું પર્વ છે. ફાગણ માસની કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશીએ ઉજવાતી આ તિથિ ભગવાન શિવની અરાધના અને તેમના સાથે જીવના મિલનનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. અરવલ્લી જિલ્લો, જે ગુજરાતના ઉત્તર-પૂર્વ ભાગમાં આવેલો છે, તેની પ્રકૃતિસંપન્ન ભૂમિ અને શિવ મંદિરોની સમૃદ્ધ પરંપરા માટે જાણીતો છે.

મહાશિવરાત્રી એ ભગવાન શિવનો પવિત્ર પર્વ છે, જેને હિંદુ ધર્મમાં અત્યંત શ્રદ્ધા અને ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે શિવના ભક્તો ઉપવાસ, જાગરણ, ધ્યાન અને પૂજા-અર્ચના દ્વારા તેમની ભક્તિ વ્યક્ત કરે છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, મહાશિવરાત્રીની રાત્રે ભગવાન શિવે પ્રલયના સમયે બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ વચ્ચેના યુદ્ધને શાંત કરવા માટે અગ્નિસ્તંભનું રૂપ ધારણ કર્યું હતું. આ ઘટના શિવની સર્વોચ્ચતા અને અનંતતાને દર્શાવે છે. બીજી એક કથા અનુસાર, આ દિવસે શિવ અને પાર્વતીનો વિવાહ થયો હતો, જે સૃષ્ટિના સંતુલન અને સંનાતન બંધનનું પ્રતીક છે.આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ, મહાશિવરાત્રી એ આત્માની જાગૃતિનો દિવસ છે. આ રાત્રે ધ્યાન અને જાગરણ કરવાથી મનુષ્ય પોતાની અંદરની અજ્ઞાનતાને દૂર કરી શકે છે અને શિવની ચેતના સાથે એકરૂપ થઈ શકે છે. શિવલિંગ પર જળ, દૂધ અને બીલીપત્ર અર્પણ કરવાની પરંપરા એ પ્રકૃતિ અને પુરુષના સંગમનું પણ પ્રતીક છે. આ દિવસે ‘ઓમ નમઃ શિવાય’નો જાપ અને શિવની સ્તુતિ મનને શાંતિ અને શક્તિ પ્રદાન કરે છે.મહાશિવરાત્રી માત્ર ધાર્મિક પર્વ નથી, પરંતુ તે સમાજને એકતાના સૂત્રમાં બાંધવાનું કામ પણ કરે છે. આ દિવસે ગામડાંઓ અને શહેરોમાં શિવ મંદિરોમાં ભક્તોની ભીડ જોવા મળે છે. શિવની ભક્તિમાં લીન થઈને લોકો એકબીજા સાથે પ્રેમ અને સદભાવનાનો સંદેશ વહેંચે છે.

ગુજરાતમાં આ પર્વની ઉજવણી ખૂબ જ ઉત્સાહથી થાય છે, અને અરવલ્લી જિલ્લો પણ આ ઉત્સવમાં પાછળ નથી. અહીંના શિવ મંદિરોમાં રાત્રીભર ભજન-કીર્તન, શિવકથા અને પૂજાનો માહોલ જામે છે, જે સમાજની એકતા અને સંસ્કૃતિની ઝાંખી કરાવે છે.ગુજરાતનો એક એવો જિલ્લો છે જે પોતાની પ્રાકૃતિક સુંદરતા અને ધાર્મિક વિરાસત માટે પ્રખ્યાત છે. આ જિલ્લામાં મોડાસા, બાયડ, ધનસુરા, ભિલોડા, માલપુર અને મેઘરજ એમ છ તાલુકાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ દરેક તાલુકામાં શિવ મંદિરો આવેલાં છે, જે સ્થાનિક લોકોની આસ્થાનું કેન્દ્ર છે.

મોડાસા, જે અરવલ્લી જિલ્લાનું મુખ્ય મથક છે, તેમાં કાશી વિશ્વનાથ મહાદેવ મંદિર ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે. માઝમ નદીના કિનારે આવેલું આ મંદિર પ્રાચીન સ્થાપત્ય અને શાંત વાતાવરણ માટે જાણીતું છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે આ મંદિરમાં ભક્તોની ભારે ભીડ ઊમટે છે. અહીં શિવલિંગ પર જળાભિષેક અને રાત્રે ભજનનો માહોલ ભક્તોને આધ્યાત્મિક અનુભવ આપે છે. સ્થાનિક લોકો માને છે કે આ મંદિરમાં પૂજા કરવાથી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.બાયડ તાલુકામાં વાત્રક નદીના કિનારે આવેલા શિવ મંદિરો પણ આસ્થાનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે. અહીંનું એક પ્રાચીન શિવ મંદિર, જે નાનું હોવા છતાં શક્તિશાળી માનવામાં આવે છે, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ભક્તોને આકર્ષે છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે અહીં શિવની મૂર્તિની શોભાયાત્રા કાઢવામાં આવે છે અને રાત્રે જાગરણનું આયોજન થાય છે. આ મંદિરો સાથે સ્થાનિક આદિવાસી સમુદાયની ઊંડી આસ્થા જોડાયેલી છે, જેઓ શિવને પોતાના રક્ષક તરીકે પૂજે છે.ધનસુરા તાલુકામાં આવેલા શિવ મંદિરો પ્રાકૃતિક સૌંદર્યથી ઘેરાયેલા છે. અહીંનું એક મંદિર, જે ટેકરી પર સ્થિત છે, મહાશિવરાત્રીના દિવસે ખાસ પૂજા માટે જાણીતું છે. સ્થાનિક લોકોનું માનવું છે કે આ મંદિરમાં શિવની કૃપાથી દુઃખો દૂર થાય છે. આ તાલુકામાં શિવ ભક્તિની પરંપરા પેઢીઓથી ચાલી આવે છે, અને મહાશિવરાત્રીએ અહીંના ગામડાંઓમાં નાના-મોટા મેળાઓનું આયોજન થાય છે.રિપોર્ટર = અલ્કાબેન પંડ્યા